Manifesto Gutai

No rexeitamento do virtual e nunha posición crítica cara ao desenvolvemento das sociedades dixitais e as novas tecnoloxías poderíase atopar, talvez, o xerme da recuperación da materialidade sonora como centro de gravidade do pensamento musical, que traslada o peso da creatividade á elección dos materiais e á súa manipulación. O son muta en materia e o compositor en escultor. O decisivo son as cualidades físicas e de produción do son.

De feito, e considerando a teoría cuántica, deixaría de ser esta cualidade corpórea do son unha abstracción útil. En efecto, se as partículas elementais da natureza, os fermións e os bosóns, son consideradas materia, tamén as vibracións do aire, como calquera entidade cuxa presenza nunha certa rexión do espazo-tempo, leva a que o tensor enerxía-impulso para a dita rexión sexa diferente a cero. E sería unha tarefa a desenvolver a nosa capacidade de escoitar o material, de percibir o espazo que ocupa o son, codificar a súa masa e o seu volume.

Esta nova concepción do sonoro como entidade vivente e tanxible terá inevitables consecuencias creativas. En calquera caso, demanda novas formas de relación. É a esperanza que abrigaba Jiro Yoshihara do grupo Gutai, xurdido a mediados dos anos cincuenta en Xapón, nunhas coordenadas completamente diferentes: “Se un deixa o material como é, presentándoo simplemente como material, este comeza entón a dicirnos algo con voz poderosa”.

Froito da súa persoal investigación sobre a materialidade sonora, o compositor Pablo Vergara publicou recentemente a tese Compondo liñas, na que reflexiona sobre a arqueoloxía antropolóxica das liñas de son, entendidas como sons continuos que cambian dunha maneira sutil pero perceptible (como un glissando ou un vibrato amplo e lento) e cuxo testemuño estético formula na triloxía que se presenta por primeira vez neste concerto en estrea mundial. Do mesmo xeito, a obra de Volkmar Klien, comisionada para a ocasión e cuxo rexistro estará presente en forma de instalación no vindeiro Modern Wien, presenta na súa dobre identidade (música contemporánea / arte sonora) unha dislocación característica da nosa época.

Programa
Volkmar Klien
auf dass wir ruhen* (2018) frauta, saxofón, violonchelo, baixo eléctrico, 3 xiradiscos e electrónica 
Pablo Vergara
Engraving on Bronze (2016-17) 3 percusionistas
Into Open Noir* (2015-16; nova versión revisada 2018)* voz amplificada, saxofón, guitarra eléctrica, percusión
VERT* (2018) voz amplificada, frauta, violonchelo, contrabaixo, percusión

*Estreas absolutas, por encomenda de Vertixe Sonora.

VERTIXE SONORA [intérpretes neste concerto] Peyee Chen – soprano | Clara Saleiro – frauta | Pablo Coello – saxofón | Rubén Barros, guitarra eléctrica | Ailsa Lewin, violoncello | Carlos Méndez – contrabaixo, baixo eléctrico | Diego Ventoso, Roberto Bao, Pablo Salgueiro – percusión